Staal en ijzer | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Home Houtdraaien Houtdraaibank Beitels Houtsoorten Draaisnelheid Slijpen Gezondheid Staal Harden Afwerken Tips Werkplaats Gereedschap Vazen Schalen Diversen Links Schroefdraadsnijden Lintzaag Projecten Lijstklem Project-slijpen Draailes Bibliotheek Motoren/ frequentieregelaar Ertsgebergte |
Constructiestaal wordt gebruikt voor b.v. blikken, buizen, bruggen, hekken, dakspanten enz. Het lage koolstofgehalte zorgt voor een goede verwerkbaarheid en het is uitstekend te lassen. Het wordt niet hard en bros na het lassen. Omdat het ook erg taai is, is het minder goed te verspanen. Voor het maken van houtdraaigereedschappen is dit staal ongeschikt. Machinestaal wordt gebruikt voor de bouw van het inwendige van machines. Meestal zien we dit product dus niet. Assen, tandwielen, spieën, koppelingen, enz. worden er van dit staal gemaakt. Dit staal is harder dan constructiestaal en beter bewerkbaar. Lassen is wat moeilijker omdat er door de hitte hardingsprocessen ontstaan. Meestal is dit staal zwak gelegeerd, er zit dan b.v. nog wat chroom, nikkel of vanadium in. Dit staal kan gehard en veredeld worden en voor de houtbewerking is het soms al goed te gebruiken. Van de binnenste ring van een klein rollager kan b.v. een goede ringsnijder worden gemaakt. Veredelen is een warmtebehandeling waar door harden en aansluitend ontlaten bij temperaturen tussen 400° C en 650°C een hogere taaiheid en een zekere vastheid wordt verlangd. Gereedschapsstaal wordt veelal onderverdeeld in:
2e staal voor snijgereedschap; ( 0,9 tot 1,2% C ) 3e staal voor meetgereedschap ( 1,2 tot 1,5% C ) Dit staal wordt meestal zwak of sterk gelegeerd, er worden dus nog andere stoffen toegevoegd om het specifieke eigenschappen te geven. Het 1e wordt b.v. gebruikt voor hamers, beitels ponsen, steenboren, enz. Het 2e staal is hard en een beetje taaier, het is daardoor geschikt voor schaafbeitels, freeskettingen, scharen, messen, handzagen, enz. Het 3e moet een grote weerstand bezitten tegen slijtage en moet goed hard zijn. Het wordt gebruikt voor schuifmaten en ander meetgereedschap, vijlen, ruimers en handtappen. Omdat het weinig taai is moeten we met dit staal voorzichtig omgaan. Het kan bij te zware belasting breken. Er zijn bij de gereedschapsstalen speciale gelegeerde soorten voor warmtebehandeling en gereedschappen. Met name deze soorten zijn voor het houtdraaien van belang. Er zijn vele soorten, speciaal gemaakt voor het gebruiksdoel. Voor snijdend gereedschap zijn er een aantal duidelijke eisen. Het staal mag niet te snel slijten en moet ook een behoorlijke warmte kunnen verdragen. Voel maar eens aan de snede van een draaibeitel als u een flinke tijd snijdend heeft gedraaid! Door Wolfraam (W) aan het staal toe te voegen wordt het staal meer warmtebestendig. Door Chroom (Cr) aan het staal toe te voegen neemt de hardheid toe. Vanadium (V) verbetert de elasticiteit en de snijeigenschappen. Hieruit kunnen we al leren dat het staal van een goede kwaliteit schroevendraaier, met daarin chroom en vanadium, ons dus al van dienst kan zijn om een speciale beitel uit te vervaardigen. Er zijn nog vele andere toeslagstoffen te noemen, maar dat voert te ver. Een zeer sterk gelegeerde staalsoort is sneldraaistaal, HSS, waaruit tegenwoordig onze draaibeitels worden vervaardigd. Er bestaan hiervan ook diverse samenstellingen (legeringen) een veel gebruikte is: 18% W, 4% Cr, 1% V en 0,7% C. Van een oude HSS boor kan dus een meer dan uitstekende beitel of beiteltip worden gemaakt, die lang scherp blijft en uitstekend snijdt. Een betrekkelijk nieuwe ontwikkeling is sinter snel staal, ASP. Dit staal is uiterst taai en warmtebestendig. Het is toch makkelijk te slijpen. Houtdraaibeitels uit deze staalsoort zijn topklasse en ook hiervan zijn weer meerdere soorten. ASP 2030 en 2060 zijn staalsoorten die door Hamlet Crafttools voor de beste beitels worden gebruikt. Aan dit staal is als extra kobalt (Co) toegevoegd. Het is een zeer compacte staalsoort die erg hard en taai is en uitstekend hitte kan verdragen. Een andere legering gebruikt voor draaibeitels is A11, Glaser Tools uit
Amerika gebruikt dit voor de fabricage van haar draaibeitels. Het gesinterde
staal geeft een draaibeitel die 6 tot 8 keer langer mee gaat dan een M2 HSS
beitel. Onderstaand een lijstje, ter vergelijking, waaruit een aantal opmerkelijke verschillen blijkt van de verschillende legeringen. Het geeft niet alle toeslagstoffen per staalsoort weer.
Onderstaand een tabel waaruit blijkt wat de effecten zijn van de verschillende stoffen als we ijzer en staal gaan legeren.
S is slechter, B is beter
Hoe we staal een goede warmtebehandeling kunnen geven staat eveneens in het hoofdstuk harden.
Niets van deze
publicatie mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze dan ook, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
©
Wortelsoft 2002 t/m 2024 2023 |