Werken met hout brengt risico’s met zich mee voor de gezondheid. We zien dan ook dat er in het bedrijfsleven op grond van de Arbowetgeving door een werkgever allerlei maatregelen moeten worden getroffen om hun werknemers te vrijwaren van die risico’s.

Zo moet de stofafzuiging er voor zorgen dat er vrijwel geen stof in de werkruimte ronddwarrelt. Studies hebben uitgewezen dat houtstof van diverse houtsoorten vrijwel zeker de veroorzaker is van o.a. neus- en keelkanker

Als houtdraaier staan we soms urenlang met onze neus boven de veroorzaker van houtstof, de draaibeitel en als we gaan schuren produceren we al helemaal een ongelooflijke hoeveelheid fijn stof. Met de normale houtmotafzuiging voor hobby gebruik, zuigen we ter plaatse behoorlijk wat weg, maar de meeste afzuigers hebben één of twee textielzakken en die laten het fijne stof gewoon door en dat vliegt dan weer in uw werkplaats rond. Soms zien we afzuigers met daar in een papierfilter en die zorgt wel voor een uitstekende fijnstoffiltering. ( Bijvoorbeeld van Scheppach)

Stofdeeltjes kleiner dan 10 Micron zijn in principe de gevaarlijkste voor onze gezondheid. Stofdeeltjes van die kleine afmetingen kunnen via de longen in de bloedbaan terechtkomen. Houtstof bevat vaak organische allergenen, chemicaliën en natuurlijke- en synthetische kankerveroorzakers. Deze stoffen horen dus beslist niet thuis in onze longen en bloedbaan. Goede stoffilters dienen stofdeeltjes van 1 Micron en groter uit de lucht te filteren.

De textiel zakken die op een houtmotafzuiging staan filteren slechts vanaf 30 Micron en vormen dus beslist geen deugdelijke stofafzuiging.

Inmiddels zijn er Non-Woven filterzakken op de markt die 100% van het fijnstof van 1 Micron en groter uit de lucht filteren. De stof is aan de binnenzijde geruld en dat zorgt er voor dat het fijnstof zich niet aan de binnenzijde van de zak hecht. Hierdoor blijft de afzuiging ook beter zijn capaciteit houden dan bij het gebruik van traditionele zakken.

In Nederland heb ik de zakken nog niet gezien. Voor vrijwel elk merk afzuiger zijn ze in Amerika al wel te koop tegen een alleszins redelijke prijs. De prijs is ongeveer 1/5 van die van een papierfilter.

Onderstaand een schema met een aantal houtsoorten waarnaar onderzoek is gedaan en waarvan de schadelijkheid behoorlijk vaststaat. De lijst is niet uitputtend, er zijn beslist meer houtsoorten waarvan bekend is dat ze schadelijk zijn. Te noemen vallen Rhododendron (Sap, blad, bloem en zelfs de daarvan gewonnen honing!) en Gouden regen (Laburnum Anagyroides, bast en zaad). Behoorlijk schadelijk is ook het houtstof dat afkomstig is van hout waarin een schimmelaantasting voor een mooi patroon zorgt, ‘slaap’ genoemd. We zien slaap veel in beuk, berk en acer.

(Zie voor hout met slaap onder "Houtsoorten").

Nadrukkelijk moet er op gewezen worden dat we voor het eten en drinken onze handen wassen, maar ook vóór het toilet bezoek, veelal zijn slijmvliezen e.d. erg gevoelig voor houtstof en dan is jeuk nog het minste probleem!

Als we stoppen met draaien, maar nog wel in de werkplaats blijven, moet de stofafzuiging blijven draaien, ook het stofmasker moeten we dan blijven dragen.
Het zeer fijne stof zweeft dan immers nog steeds in de lucht!

 

Houtsoorten en hun giftigheid
Engelse naam	Nederlandse n.	Wetenschappelijke naam	Reactie	Plaats	Kracht	Bron	Risico
Obeche	Abachi	Triplochiton Scleroxylon	P O	O.H.A.	+++	H S	R
African Mahocany	Afrikaans Mahonie	Khaya anthotheca	O	H	+	S	Z
Afzelia	Afzelia	Afzelia africana	P O N	O A	+	H S	Z
Balsam Fir	Balsemspar	Abies Balsamea	O	O H	+	Bs	R
Basralogus	Basralocus	Dicorynia Guianensis	P O Mo	H A	+	S H	Z
Birch	Berk	Betula spec.	O	A	++	H S	R
Beech	Beuk	Fagus spec.	O N	O H A	++	Bs D	R
Opepe	Bilinga	Nauclea Diderrichii	O	A	+	S	Z
White guarea	Bossé	Guarea Cedrata	P O N L	H O A	+	S	Z
Boxwood	Buxes	Buxus sempervirens	O	O H	++	H S	R
Redwood	Cal.Redwood	Sequoia Sempervirens	O L	O H A	++	S	Z
Cashew	Cashewnoot	Anacardium Occidentale	O	O H	+	H S	Z
AmericanCedar	Cederhout	Cedrela	O	A	+++	S Bs	R
Tornillo	Cedrorana	Cedrelinga Catenaeformis	P O Mo	H A	+++	S H	R
Satinwood	Citroenhout	Chloroxylon swietenia	P O Mo Dg	H O	++	S H	R
Cocobolo	Cocobolo	Dalbergia Retusa	P O	O H A	+++	H S	R
Coromande	Coromandel	Diospyros Celebica	P O N	A	+	S	R
Dahoma	Dabéma	Piptadeniastrum Africanum	P O N Mo	H O A	++	S	R
Tigerwood	Dibétou	Lovoa Trichilioides	O N L	A	++	H S	R
Ebony	Ebben	Diospyros Crassiflora	P O	O H	++	H S	R
Oak	Eik	Quercus spec.	O N	O H	++	Bs S	Z
Maple m. slaap	Esdoorn	Acer spec.	O L	A	+++	S	R
Faveira amargosa	Faveira amargosa	Vatairea paraensis	P O N L	H O A	++	H S	R
Blackwood	Grenadille	Dalbergia Melanoxylon	O	O H	++	H S	R
Greenhaert	Groenhart	Ocotea rodiaei	O	O H	+++	H S	Z
Bowwood	Groenhart Surinaams	Tabebuis serratifolia	O	H	+	S	R
Hemlock	Hemlockspar	Tsuga	N	A	?	S	O
Elm	Iep	Ulmus spec.	P	O H	++	S	Z
Brasilian Walnut	Imbuia	Ocotea porosa	P O N	H A	+	S	Z
Incense cedar	Incense ceder	Calocedrus decurrens	O	H	+	H S	Z
Iroko	Iroko	Chlorophora Excelsa	P O L	O H A	+++	H S	R
Yarrah	Jarrah	Eucalyptus marginata	P O N	O H	++	H S	Z
Yang	Keruing	Dipterocarpus spec.	P O	H O A	++	S H	R
Korina	Limba	Terminalia superba	P O	A	++	S	R
Mahagony	Mahonie	Meliaceae spec.	O L	H A	+	S	Z
Makoré	Makoré	Tieghemella heckelii	P O N	O A	++++	H S	R
Mansonia	Masonia	Mansonia altissima	P O Mo	O H	+++	H S	R
Matoa	Matoa	Pometia pinnata	O N	A	+	S	Z
Bald Cypress	Moerascypres	Taxodium Distichum	O	A	+	S	Z
Mimosa	Momisa	Leguminosae spec.	Mo		?	Bs	O
Mukulungu	Mukulungu	Autranella congolensis	O N	A	+++	S	R
Oleander	Oleander	Nerium Oleander	Dg	H A	++++	S Bs W	R
Olivewood	Olijf	Olea spec.	P O	O H A	+++	H S	R
Padauk	Padoek	Pterocarpus Sayauxii	O	O H A	+	H S	Z
Yellowheart	Pau amarelo	Euxylophora paraensis	O P N	A	+++	S	R
White peroba	Peroba de campos	Paratecoma peroba	O P N	A	++	S	R
Red peroba	Peroba rosa	Aspidospermapolyneuron	O P N	H A	++	S	R
Lignum Vitae	Pokhout	Guaiacum Vitae	O	H	+	S H	O
Purpleheart	Purperhart	Peltogyne Venosa	Mo		++	H S	R
Ramin	Ramin	Gonystylus spec	P O	H	+	wortel	Z
Sequoia	Reuze pijnb.	Sequoiadendron	P	A	+	S	Z
Balata	Robijnhout	Micropholis Balata	N L	A	++	S	R
Black Locust	Robinia	Robinia Pseudoacacia	P Mo	O H	+++	Bs	R
Black Locust	Robinia	Robinia Pseudoacacia	O	A	+	H S	Z
West.red cedar	Rode Ceder	Thuja plicata	O L	A	+ +	H S	Z
Rosewood	Rozehout	Dalbergia spec.	P O	O H A	++++	H S	O
Pau Ferro	Santos Palisander	Machaerium spec.	O	O H	+	H S	Z
Sapeli	Sapeli	Entandrophragma cylindr.	P N L	H A	+	S H	Z
Sassafras	Sassafras	Sassafras Albidum	O Dg N Mo	A	+	H S Bs	R
Satinwood	Satijnhout	Chloroxylon Swietenia	P	O H A	+++	H S	R
Dahoma	Singa Nsinga	Piptadeniastrum Africanum	P	O H	++	H S	R
Quebracho	Slangehout	Loxopterigium	P Mo	A	++	S Bs	R
Snakewood	Slangenhout	Brosium Aubletti	P	A	++	H S	Z
Spruce	Spar	Picea Abies	O	A	+	H S	R
Myrtle	Tasmaanse beuk	Nothofagus cunninghamii	O	A	++	Bs S	R
Yew	Taxus	Taxus Baccata	P Dg Mo	O H Ha	++++	H S	R
Teak	Teak	Tectona Grandis	O L	O H A	++	S	R
Concola Alves	Tijgerhout	Astronium Lecointei	O	O H	++	H S	Z
Wengé	Wengé	Millettia Laurentil	O	O H A	++	H S	R
Willow	Wilg	Salix spec.	O Mo	A	+	H S Bs	O
Peroba Rosa	Zalmhout	Aspidosperma Polyneuron	P Mo	A H	++	H S	O
Zebrawood	Zebrano	Microberlinia Brazzvillensis	O	O H	++	H S	R
Walnut Black	Zwarte Waln.	Metopium Brownei	O	O H	++	H S

Reactie:   P = Prikkelend, O = Overgevoeligheid, N = Neusslijmvlies, 
                   L =  Longklachten,  Dg = Direct giftig, Mo = misselijkheid, 
                   onbehagen          

                     Plaats:     H = Huid, O = Ogen, A = Ademhalingsorganen, Ha = Hartklachten.

                     Bron:       S = Stof, Bs = Blad en schors, H = Hout.

                     Risico:     Z = Zelden, R = Regelmatig, O = Ongebruikelijk

 Nadrukkelijk moet er op gewezen worden, dat bij sommige overgevoelige personen de  allergische    reacties zo hevig kunnen zijn dat onmiddellijke medische hulp gewenst is.

 

 

Voor meer informatie over in Nederland verkrijgbaar hout verwijs ik naar de Internetpagina van de Arnhemse Fijnhouthandel, hier vindt u een uitgebreid gamma aan houtsoorten. Uitleg bij de keuze van een mooie houtsoort wordt hier ook graag gegeven.